ESG richtlijnen

Wegwijs in de wereld van ESG richtlijnen

By: Patrick de Veer

Ingeschatte leestijd: 14-18 min. 

Heb je interesse in duurzaamheid?

Zodra je de stap wil maken om je bedrijf duurzamer te maken, komen de volgende vragen vast aan bod.

  • Wat willen we bereiken?
  • Hoe kunnen we de best passende doelen definiëren?
  • Is er regelgeving waar we ons aan moeten houden?
  • Welke richtlijnen kunnen ons helpen?
  • Welke stuur elementen hebben we nodig?

Heb je tijd om je te verdiepen in de materie van duurzaamheid om een beeld te vormen, dan typ je in de zoekmachine ‘duurzame richtlijnen’, ‘sustainability guidelines’ of gelijkwaardig. Je probeert nog een paar andere zoekwoorden en je komt er al snel achter dat er zeer veel informatie te vinden is. Tof! Je zoekt nog wat meer en je wordt nog enthousiaster en positiever dat je niet de enige bent die duurzamer wil worden. Er is gelukkig veel informatie te vinden.

Het is inderdaad positief dat vele partijen richtlijnen, standaarden, raamwerken, e.d. aanbieden om je bedrijf meer duurzaam in te richten. Veel initiatieven bieden gedegen informatie, adviezen of tools aan. De uitdaging begint alleen zodra je specifiek wil kijken wat je als bedrijf kan gebruiken en wat past bij je huidige bedrijfsvoering. Je belandt in een overweldigende zee van informatie.

Helaas bevordert een overdaad aan en overlap van informatie niet om tot een goed beeld te komen van wat je kan gebruiken en wat het beste bij je bedrijf past. Er is geen simpel totaal overzicht te verkrijgen van richtlijnen, standaarden en tools waaruit je kan kiezen. In dit artikel tracht ik je beter wegwijs te maken in de wereld waarin je net beland bent. In vervolg artikelen zal ik dieper in gaan op een aantal onderwerpen die van belang zijn.. Een aantal andere lees onderwerpen zijn onder aan dit artikel opgenomen als verwijzing.

Initiële vragen

Laten we beginnen met de eerste twee vragen ‘Wat willen we bereiken?’ en ‘Hoe kunnen we de best passende doelen definiëren?’. Zeer belangrijke vragen, maar als bedrijf we zijn slechts een klein onderdeel van een groter ecosysteem. Gelukkig hebben reeds vele mensen en organisaties nagedacht over doelen voor de wereld. Voor nu ga ik er vanuit dat deze doelen goed doordacht zijn.

Belangrijk is dat er voor ‘duurzaam ondernemen’ op globale schaal consensus bestaat over doelen. De Verenigde Naties (VN) heeft ‘Sustainable Development Goals (SDG) gedefinieerd via het UN Global Compact. UN Global Compact werd aangekondigd door de toenmalige VN-secretaris-generaal Kofi Annan in een toespraak voor het World Economic Forum op 31 januari 1999. Kofi Annan wilde globalisering een sociaal gezicht geven. Dit ontwikkelde zich tot 10 principes en 17 SDG’s. Voor ondernemers is dit een goed begin om starten en zelf te bepalen welke doelen het meest passend en interessant zijn. Er veel te vertellen over SDG’s en dat doen we graag in aan ander artikel.

Naast de VN is er sinds 1971 een onafhankelijke internationale organisatie, The World Economic Forum (WEF). Ze hebben als doel de status van de wereld te verbeteren. WEF brengt globale leiders (bedrijven, politiek, academisch, social) bij elkaar om positieve veranderingen te bewerkstelligen. Een belangrijk onderzoekteam van deze organisatie is de International Business Council (IBC). Deze organisatie werkt nauw samen met veel duurzaamheid initiatieven, maar met name met de VN en EU. IBC geeft deze organisaties feedback door middel van wereldwijde onderzoeken en het opzetten van events op allerlei gebieden voor wereld verbetering.

Inhoudelijke vragen

Is er regelgeving waar we ons aan moeten houden? Dat is een vraag waar vele bedrijven als eerste het hoofd over buigen. Er zijn reeds veel regels in acht te nemen binnen een onderneming. Het antwoord; dat hangt er van af. Er is weinig regelgeving omtrent duurzaamheid en het verantwoorden via rapportages van duurzame activiteiten. Normale wetten, regelgeving, accountancy en fiscale regels hebben duurzame elementen, maar zijn met name gericht op financiële zaken en veelal niet gericht op niet-financiële zaken.

SDG’s kan je meer zien als richtlijn door de Verenigde Naties. Van daaruit zou de rest van de wereld, de EU en de lidstaten regels moeten gaan opstellen, invoeren en handhaven. Momenteel is er vanuit de EU nog geen formele regelgeving. De EU Taxonomy is een aangekondigde regulering om per eind 2021 grote bedrijven (publiek geregistreerd met +500 medewerkers) jaarlijks te verplichten de duurzaamheid impact per percentage omzet en investeringen (CAPEX, OPEX) via rapportages aan te leveren. Deze regulering zal pas eind 2022 echt in gaan.

Zonder EU regelgeving op dit moment nemen de lidstaten geen proactieve rol om duurzame regelgeving in te richten. Wel zien we in Nederland gedefinieerde doelen via een klimaat- en energieakkoord op basis van het klimaat verdrag van Parijs; 49% minder CO2 uitstoot (t.o.v. 1990) tegen 2030 en een circulaire economie tegen 2050. Alle initiatieven door zowel UN Global Compact, EU, lidstaten, en zoals het World Economic Forum zijn gericht op het stimuleren van bedrijven om te werken aan de Sustainable Development Goals of elk ander duurzaam doel. Of ik deze aanpak goed of slecht vind, laat ik voor nu even in het midden.

Het beleid is gericht op stimulatie in plaats van regelgeving. Is het invoeren van een duurzaamheid regelgeving op bepaalde vlakken niet wenselijk of haalbaar? Voorbeeld; Het reduceren van GHG emissies (CO2) is een belangrijk speerpunt voor de Nederlandse overheid. Om dat doel sneller te bereiken is de invoering van een CO2 tax/prijs toch wenselijk en haalbaar.

We komen bij de vraag ‘Welke richtlijnen kunnen ons helpen?’ De kern van dit artikel. Door het uitblijven van regelgeving zijn er vanaf het einde van de vorige eeuw vele initiatieven gestart om richtlijnen te geven omtrent duurzaamheid. Richtlijnen over hoe het productie proces duurzamer kan worden. Hoe je vervolgens kan uitbreiden naar het totale levering proces (supply chain) waarin je bedrijf deel in neemt. Voor het verduurzamen van je producten en het productie proces zijn er al vele standaarden en certificeringen opgezet. Naast ISO normen en standaarden bestaan er industrie specifieke certificeringen. Sommige zijn vrijblijvend, maar er bestaan ook verplichte certificeringen. Certificeringen vertalen zich vaak naar een Eco label dat je op een product ziet. Fairtrade, Utz Certified, MsC, etc.

Hoe zit het met duurzaamheid doorvoeren in de bedrijfsvoering? We raken al meer bekend met de term ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)’. De financiële wereld en daarmee investeerders, accountants o.a zijn al jaren bezig zijn met duurzaamheid modellen voor ondernemers. ‘Accountants can save the world’ is een kreet dat ik een tijd geleden tegen kwam. Als je er bij nadenkt zou dat best eens kunnen. Onze maatschappij draait nu eenmaal om geld. Als we naar oplossingen willen kijken is geld hoogstwaarschijnlijk de hefboom om veranderingen in het voordeel van duurzaamheid te kunnen doorvoeren. Buiten de reguliere financiële wereld richten er organisaties op het maken van veranderingen in ons huidige economische model en monetair systeem. Een radicale omslag is nodig vinden zijn. Geld zal altijd bestaan, maar hoe we er mee omgaan wordt in detail bekeken. Deze partijen kijken bv naar alternatieve economische modellen om veranderingen te weeg te brengen. In een toekomstige blog zal ik daar verder op in gaan.

Naast MVO is globaal Environment Social Governance (ESG) een gebruikte term om duurzaamheid beter te duiden. Een combinatie van economische, sociale en milieu elementen is nodig voor het maken van gedegen beslissingen. Door een overweldigde stroom aan informatie en scala aan richtlijnen kan het voor een ondernemer moeilijk en tijdrovend worden hoe haar/zijn bedrijf duurzamer in te richten. En dan is de duurzaamheid reis nog niet begonnen.

Verdere zoektocht

Als we naar corporate responsibility en sustainable finance kijken, schat ik in dat er rond de 30+ ’sustainable standard setters and frameworks’ bestaan. Elk geboren vanuit eigen oogpunt. Kijkende vanuit het oogpunt van investeerders, bedrijven en hun belanghebbenden zijn er verschillende aanbieders. Ze bieden allemaal gerichte en waardevolle elementen voor hun doelgroep, maar helaas is er veel overlap. Laten we eens een opsomming doen van de bekendste standard setters, frameworks en initiatieven binnen corporate sustainability.

TCFD is eigenlijk geen standaard, raamwerk of project. Het is een taskforce gericht op hoe de financiële sector klimaat gerelateerde problemen kan adresseren. We laten UN Global Compact met SDG’s buiten beschouwing. Zij definiëren doelen en bieden geen standaard of raamwerk.

Om elk van deze initiatieven te doorgronden is er veel leeswerk nodig. Helaas, want de inhoud van deze ESG handvaten is van hoge kwaliteit en bevat wat je nodig hebt om werkelijk duurzame verandering teweeg te brengen. Ze beschrijven namelijk meeteenheden zodat je je bedrijf beter op ESG elementen kunt laten sturen. Daarmee zijn we bij de laatste vraag in dit artikel gekomen. Welke stuur elementen hebben we nodig?

Bijna alle standaarden, raamwerken, projecten richten zich op sturing richting maatschappelijk verantwoord ondernemen. De vraag is welke elementen passen bij jouw bedrijf, producten, diensten, supply chain? Is het haalbaar om meeteenheden in te voeren in bedrijfsprocessen, zijn ze nuttig en kan de organisatie op basis daarvan veranderingen doorvoeren zodat de doelen behaald kunnen worden? En uiteindelijk de vragen; welke meeteenheden (KPI’s) zijn voor ons van toepassing en hoe beginnen we?

Vele van de eerder genoemde organisaties hebben ESG metrics (meeteenheden/KPI’s) opgesteld. De bedoeling is dat bedrijven deze kunnen gebruiken om resultaten te gaan meten. En deze resultaten dienen om meer duurzame beslissingen te maken en sturing te geven naar de opgestelde doelen. De metrics zijn vaak beschreven vanuit een accountancy oogpunt zodat ze eenduidig en vergelijkbaar zijn. Een van de grote uitdagingen is kwalitatief meten en materiality; zodra je duurzaamheid en ESG gaat rapporteren is het van belang dat andere belanghebbenden kunnen begrijpen wat je rapporteert en dat ze een vergelijking kunnen maken met andere rapportages.

We kunnen spreken dat we de beschikking hebben over een ‘metric database’. GRI bijvoorbeeld, heeft meer dan 400 beschreven KPI’s om in te zetten. Gelukkig heeft GRI industrie specifieke meeteenheden beschikbaar gemaakt. SASB heeft een materiality map om je openbaarmakingen (disclosures’) te vergelijken met anderen. Bij het rapporteren over duurzaamheid via ISO standaarden wordt vaak gebruik gemaakt van het GRI-format. Een belangrijk onderdeel van ISO 14001, ISO 45001 en ISO 50001 is de meting en monitoring van de prestaties en de analyse en evaluatie hiervan.

CDSB biedt een richtlijn over welke ESG openbaarmakingen je het beste in rapportage kan opnemen. Exacte metrics hebben bij CDSB vaak verwijzingen naar andere standaarden en raamwerken. Het IIRC met de Integrated Thinking en Integrated Reporting principes, geeft een raamwerk hoe je naar metric kan kijken in relatie tot de verschillende kapitalen (capitals) in je bedrijf. Kijken naar financiële capital, human capital, nature capital, social capital, etc zijn van groot belang tijdens een beslissingsproces met de inclusie van duurzaamheid.

Voorlopige opsomming

We hebben dus meer dan genoeg kwalitatieve informatie tot onze beschikking. Het grootste probleem is dat je zelf door alle informatie moet gaan en/of adviseurs moet inhuren. Terwijl je nog niet weet hoe je ‘duurzame reis’ er uit moet komen te zien, wat het oplevert, en of je organisatie en cultuur het aankan! Een kosten baten afweging gaat meespelen in de beslissing om een ESG stap te maken. Dit is normaal, maar een overdaad aan informatie en ‘vereisten’ hebben het risico om niet positief bij te dragen aan deze beslissing. Er lijkt licht in de tunnel. In September van dit jaar hebben er twee zeer interessante ontwikkelingen plaatsgevonden.

 

    1. Het IBC van WEF heeft in samenwerking met de BIG4 (Deloitte, KPMG, PWC, EY) een common metric document ‘Measuring Stakeholder Capitalism – Towards Common Metrics and Consistent Reporting of Sustainable Value Creation’ gepubliceerd. Dit document is een verademing naar mijn mening. Het beschrijft welke metrics concreet inzetbaar zijn om ESG resultaten te meten, hoe deze resultaten traceerbaar zijn en consistent vergeleken kunnen worden.
      Men heeft dus de handen in een geslagen om praktische metric aanbevelingen te doen voor bedrijven zonder dat bestaande standaarden, raamwerken en meeteenheden vervangen moet worden.
    2. Op 11 September hebben vijf organisaties (GRI, CDP, CDSB, IIRC en SASB) de intentie uitgesproken om een gezamenlijke visie uit te werken hoe ze uitgebreide, consistente ESG bedrijfs rapportages kunnen aanbevelen. Dit is in samenwerking met WEF/IBC. Men tracht financiële accounting en duurzame rapportages beter op elkaar af te stemmen zodat bedrijven eenvoudiger hun duurzame impact kunnen managen en delen.

Bovenstaande geeft een indicatie dat deze organisaties ook onderkennen dat er een consolidatie en vereenvoudiging van richtlijnen nodig is. Mij geeft dit een zeer positief signaal dat ESG zaken hoger en sneller op de agenda komen te staan van bedrijven.

De recente aankondiging (25 November 2020) van IIRC en SASB om hun organisaties samen te voegen onder de naam ’the Value Reporting Foundation’ onderkent des te meer dat een eenvoudiger rapportage landschap gewenst is.

Met deze uiteenzetting van ESG richtlijnen en standaarden hoop ik een beter beeld te hebben geschetst wat er beschikbaar is als je een duurzame reis wil in zetten. Dit is echter nog niet eens fractie van wat er online te vinden is. Hieronder vind je tevens links om je verder te kunnen verdiepen. Voor mij is het inzichtelijk maken van welke partijen, welke beschikbare informatie voorhanden is, zeer belangrijk om voor jezelf een beeld te vormen hoe de ESG wereld er uit ziet.

Deze wereld en de informatie daarbij verandert snel dus ik verwacht in de toekomst zeker een aantal updates op dit artikel. Mijn hoop is dat je dit kan gebruiken om zelf vast te stellen hoe je ESG elementen in je bedrijf kan toevoegen en met welke exacte stap je wil gaan beginnen. De duurzaamheid reis is veel omvattend en het motto bij Greenaumatic is: ‘Stap voor Stap!’

 

 

Interessante links: